Водны паход: рэчкі Дзвінаса - Вілія
Дата: 21-25 красавіка 2012 г.
Удзельнікі:
Федзюковіч Юра (DzedFyodar)
Заваліхіна Таня
Раманоўскі Сяргей
Вароніна Таня
Гарбуноў Павал
Калеснікава Іра
Калоша Яўген
Косар Натальля
Маршрут: в. Плешчаніцы, в. Завішынская, в. Прыстань, в. Вянера, в. Дзвінаса Лагойскага раёна; в. Стахі, в. Камена, в. Бакунькі, в. Сьцешыцы, в. Кумельўчына, в. Кастыкі; Вілейскі раён Менскай вобласьці.
21.04.2012 - чацвер Пачаткам сплаву кампанія абрала вадасховішча ў Плешчаніцах. Туды нас і завёз мікрааўтобус. Месца старту на левым беразе пры ўпадзеньні Дзвінасы ў вадасховішча.Раніца, збор байдарак і ўпакоўка суднаў. Лёгкі сьняданак і старт. Гладкая водная роўня дае шанец якасна ўспомніць, як грэбці пасьля зімы. Праграваем звязкі горла, напяваючы першыя песьні паходу. Балазе кампанія спеўная.
Але вось тры кіламетры вадасховішча і мы ўпіраемся ў дамбу былой мініэлектрастанцыі, якая цяпер разабраная, але дамбу пакінулі. Аднаўляць, зрэшты, тут таксама ўжо няма чаго. Затое на левым беразе за дамбай разгарнуў сваю базу комплекс брэнда "Экспедыцыя". Мы ж абносілі плаціну. Гэта можна зрабіць з абодвух берагоў і накіроўваемся на экскурсію да "Экспедыцыі". Як заўсёды бачым размах, але ўражаньні ня яркія. Вяртаемся да байдарак і працягваем шлях.
Дзвінаса далей сыходзіць у балоты і творыць цуды. Проста фокусы вясновага разьліву разгарнуліся перад намі. Вясна, вады шмат, рэчышча часам пачынае губляцца сярод кустоўя, цячэньне разбягаецца ў розныя бакі. Мы нават бачым перапад вады, калі струмені накіроўваюцца ў прамывы сярод кустоў. Так і хочацца туды згарнуць і, напэўна, зрэзаць адзін з паваротаў ракі. Утрымацца проста не было моцы. Я з Таццянай так і зрабілі. Плывем сабе значыць, плывем. Па плыні, ніхто не спрачаецца, але раптам. Насустрач нам вырульваюць байдаркі нашай каманды. Яны таксама плывуць па цячэньні і адназначна па рэчышчы. Што гэта было мы так і не зразумелі, але ў выніку павярнулі ў кусты, у пошуках рэчышча. Натуральна пачаліся завалы.
На абед сталі на левым беразе ў досыць нязручным месцы, але акультурылі яго для сябе. Дзесьці наперадзе каналы і ўпадзеньне рачулкі Пушчонка. Пасьля абеду рака Дзвінаса перастала губляцца ў зарасьніках, але дрэваў у рацэ менш ня стала. Усе праходныя. То зверху, то знізу.
На начлег сталі ў месцы, дзе і было заплянавана, перад упадзеньнем рачулкі Начвіха, на правым беразе. Праўда, пра тое, што гэта менавіта тое месца, мы зразумелі назаўтра, праплываючы вусьце Начвіхі. Апісаньне не падвяло, сапраўды за кілямэтар да вусьця Начвіхі гэтае месца на правым беразе, не падкапаешся, толькі вось вызначыць дзе гэта месца "ДА" вусьця знаходзіцца, немагчыма. У прынцыпе толькі тым, што годных месцаў наогул няма, як не круці. Ды і дзённая норма сплаву, у цэлым, зроблена, чаго яшчэ жадаць.
22.04.2012 - пятніца
Сабраўшыся і стартаваўшы з раніцы, адразу ж мінулі вусьце Начвіхі, якая ўпадае справа. Надвор'е псуецца, было халаднавата і ветрана. Пастаянна пачынаўся дробны дожджык. Пасьля вёскі Салаўёўка, рака пачала выходзіць з лесу і ад невялікага мастка дарогі Вянера - Вейны мы плылі ў адкрытай пойме пад дожджыкам. Народ вельмі хацеў адправіцца на Вянеру, каб потым ўнукам распавядаць, што ўжо ў пачатку стагоддзя мы маглі сабе дазволіць міжпланетныя перамяшчэньні, не выходзячы з байдарак. Але задуманае так і не ажыцьцявілася. Усяго толькі з-за таго, што ўсе йшоў непрыемны дожджык, а Нашка з Жэняй вырваліся далёка наперад.
Экіпаж Жэні і Нашкі нагналі на паваленым ў раку мастку з жалезабетонных пліт. Нашы шустрыкі стаялі на ім у разгубленасьці. Яшчэ б, цягаць байдарку па плітах Нашке на 6 месяцы цяжарнасьці відавочна не выпадала. Ціск вады пад плітамі ў трубах, на якіх яны ляжаць, быў моцны, хоць палова рэчышча вольная. Рака зрабіла прамыў, але мясцовыя збудавалі кладачку. Затое адразу ў 50 метрах стары драўляны мост зусім разваліўся.
Да наступнага моста Выгар-Ізбішча рака працягвае цеч ў голай пойме, рэдка спрабуючы падысьці да лесу. Аж не, толькі рэдкія адзінкава стаячыя дрэвы могуць радаваць па берагах. Пад адной такой хвояй мы вырашылі спыніцца і паабедаць, пакуль неба ачысцілася ад хмарак.
Калі б не было з намі Ірыны, то мой аповяд працягваўся б ад чарговага моста. Але Ірына скамандавала спыніцца на правым беразе перад мостам і здзейсніць экскурсію ў далёкія часы гарадзішчаў і племянных паселішчаў. Тут знаходзіцца адно з вядомых месцаў паселішча людзей, маюцца курганныя магільнікі. Тут праводзіліся археалагічныя раскопы і праводзіліся вывучэньні месца. А літаральна ля ракі да гэтага часу можна знайсці аскепкі глінянага посуду.
 
Рака да лесу падыходзіць зусім не хацела. Забалочаныя берагі ракі то адчыняліся, то хаваліся ў вербах і алешніках, уздоўж берага. Сустракаліся кладачкі і лёгкія завальчыкі. Але надвор'е быццам пачынала паляпшацца. Гэта выклікала аптымізм.
І вось запар пайшлі брады і кладкі. Ня добра гэта, падумалася мне. На чарговым заваленым пешаходным мастку мы сталі зусім. Але ня доўга думаючы вырашылі тут і начаваць. Гэта месца, дзе лес ўрочышча Белае Балота падыходзіць да ракі, а на левым беразе добраўпарадкаванае месца з крыніцай, якая асьвечана праваслаўнай царквой, а побач і альтанка.
 
23.04.2012 - субота Раніца адзначылася сонейкам і цёплым ветрыкам. Настрой што трэба, вясна, усё ж.
Да вусця Дзвінаса ўласна нічога цікавага не ўяўляе. Віхляе па лузе, зрэдку прасякаючы кусты з алешніка і вярбы. Упадае Дзвінаса ў Вілію прамой плыньню. Хутчэй Вілія ўпадае ў Дзвінасу. Характар ракі, але ўжо Віліі асабліва не мяняецца. Працягваюць сустракацца пешаходныя масткі-кладачкі. Але і вады яшчэ ў рацэ шмат, таму шматлікія меандры зразаюцца па лузе. Ня без прыгод, вядома. Адгадаць ўзровень вады не заўсёды атрымлівалася. Даводзілася спешваццая і цягнуць байдаркі за сабой.
  
І вось, здалёку бачны па левым беразе лясны масіў раптам аказваецца над галавой. Над галавой, таму, што высокі пяшчаны абрыў і хвоі над галавой ўражваюць пасьля доўгага пятляньня па лугах. Гэта месца называюць «Яр». Тут дзве, адна за адной, выгібы ракі ўразаюцца ў бераг, а на высокім беразе маюцца абсталяваныя месцы для стаянкі. Для нас час абеду яшчэ далёка, таму правёўшы фотасесію, рушылі далей. Паабедаць вырашылі ў наступным, сустрэнутым па шляху, лясочку на правым беразе, які быў даступны толькі па затопленым лузе. Побач праходзіць дарога, але нас гэта не турбуе. Мы надоўга не затрымаемся. Хоць літаральна за паваротам яшчэ адно «ўтаптанае» месца, куды відавочна наведваюцца аўтааматары. У нас жа на лічыльніку сёння 10 кіламетраў, а агульная дыстанцыя 56 км. Адпачылі і рванулі далей. У вёсцы Камена мы здзейснілі планавы прыпынак, каб агледзець валуны, а таксама ацаніць знакавую гістарычную падзею. З гэтага месца ў 1857 годзе 5 (17) чэрвеня пачалася навуковая экспедыцыя па Віліі гісторыка, археолага і этнографа графа Канстантина Тышкевіча. На адным з валуноў маецца адпаведная таблічка. Мы ж агледзелі яшчэ некалькі валуноў з высечанымі на іх знакамі. Гэта наш 61-й кіламетр. Пакінуўшы аўтамабільны мост у Камена, паплылі далей. Цяпер ўздоўж ракі прысутнічае густая насялёнка. Спачатку Бакунькі, потым Сьцешыцы. Перад Сьцешыцами рака робіць доўгі выгіб, утвараючы на левым беразе прыгожыя абрыўчыкі. Тут шмат месцаў з вогнішчамі, але яны выкарыстоўваюцца мясцовым насельніцтвам, дый і начаваць побач з вёскамі не вельмі цікава.
Перад Сьцешыцамі рака зрабіла прамыў ў левым беразе і зараз яна не падыходзіць непасрэдна да вёскі. Для таго, каб прагуляцца да касцёла і ў краму, нам давялося ўвайсці ў старыцу. У Сьцешыцах мы агледзелі цэнтральную плошчу і касьцёл Праабражэньня Гасподняга.
 
На 71 кіламетры праплылі аўтамабільны мост і пачалі шукаць месца для начлегу. На гэтым участку да вёскі Кумельшчына Вілія працякае ўздоўж ляснога масіву, вось толькі добрых стаянак ня шмат. На аднымй з рыбацкіх месцаў мы сталі на начлег. За дзень прайшлі 23 кіламетры або 73 км за ўсё.
24.04.2012 - нядзеля Ноччу перыядычна шоў дождж, які нас ужо не палохаў, але апошні дзень пахода быў не такі сонечны, як хацелася. Сёньня нас чакаў сплаў па Вілейскім вадасховішчы. За вёскай Кумельшчына вадасховішча і пачынаецца. Вада разліваецца, плынь вады зьнікае зусім.
Праплыўшы касцёл у Костыках, вырываліся на шырокі водны прастор. І гэта месца ўражвае колькасьцю вадаплаўных птушак, якія аблюбавалі заліў для гнездаваньня. Страшны гул ад рознага тыпу і віду птушыных галасоў заглушае ўсё. Размаўляць было немагчыма. Каб крыху развеяцца прысталі да аднаго з шэрагу выспаў. Пратрэсьлі ногі. Сёньня няма цікавасьці пераадольваць вялікія адлегласьці, па гэтаму не напружваючыся сплаўляліся па вадасховішчы. Насупраць вусьця Сервачы вырашылі стаць на абед, хоць і прайшлі ўсяго 8 км за сёньня. На другім беразе вадасховішча ўвесь бераг усыпаны рыбакамі.
Абедалі доўга і весела. Вывучалі мясцовую флору і фауну, грэліся ў промнях які з'явіўся сонейка. Збірацца зусім не хацелася.
У цэлым адпачынак атрымаўся і таму павольна праграбаўшы па вадасховішчы да дарожнага насыпу, прычалілі ў адной з заток. Вынік паходу ў лічбах: агульны кіламетраж склаў 87 кіламетраў; час у руху (агульны) - 13 гадзін 44 хвіліны. |
