Справаздача пакатушкі да маёнтку Агінскіх

Калі: 08 верасьня 2004

Маршрут: Маладэчна – Лазавец – Насілава – Лебедзева – Турэц-Баяры – Заскавічы – Залесьсе – Панізьзе – Беніца – Маркаў – Лебедзева – Маладэчна.

Зьбіраючыся ў двухдзённую вандроўку добрым маршрутам, здарылася непрыемнасьць. Мяне затрымалі ў хаце сямейныя справы. А да ўсяго іншага, трэ было яшчэ ехаць да цесьця на лецішча, каб дапамагчы з бульбай. І вось з-за гэтага, на вандроўку застаўся адзін дзень.

Аднак дабіраючыся да лецішча, што пад Маладэчна, я пракаціўся па горадзе й пафатаграфаваў некаторыя помнікі й пабудовы.

Выехаў ад вакзалу па вуліцы Лібава-Роменскай, праз чыгуначныя рэйкі ехаў па вуліцы Віленскай да плошчы Старае Месца і далей па Замкавай вуліцы. На гэтым шляху мне сустрэліся: грэка-каталіцкая царква Хрыста чалавекалюбцы, дом малітвы хрысьціян веры эвангельскай царквы "Віфанія”. На плошчы высіцца Сьвята-Пакроўская царква, а па вуліцы Замкавай знаходзіцца мэмарыяльны комплекс "Шталаг-342”. Гэта мэмарыял месьціцца на тым месцы, дзе ў гады ВАВ быў канцэнтрацыйны лягер, дзе зьнішчаліся беларусы й іншыя людзі розных нацыянальнасьцяў. Зараз тут памятаюць ахвяры той вайны ды прыносяць кветкі да помніку. Тут ляжыць камень, на якім напісана: "Людзі, схіліце галовы... Тут трагічна завяршыўся зямны шлях 33150 савецкіх ваеннапалонных і мірных грамадзян нашай радзімы і іншых краін: жанчын, дзяцей, нямоглых, старых па зьверскі закатаваных нямецка-фашысцкімі захопнікамі ў канцэнтрацыйным лягеры "Шталаг №342” у 1941 – 44 гг”.

Я рушыў далей і, па выездзе з Маладэчна, ведаючы аб гэтым, я заўважыў замкавы вал па правым баку ад шашы. Тут, ля ракі Вуша, калісь, стаяў замак ад якога цяпер застаўся толькі вал. Нехта копхаецца тут у пошуках артэфактаў. Выкапаны пару старых цаглінаў з падмуркаў замку.

Назаўтра, апасьля працы на лецішчы, ранютка я выправіўся далей. Шлях да сяла Турэц-Баяры мяне пужаў дрэнным надвор’ем, цёмнымі аблокамі і халодным ветрам, наганяючы думку аб няўдалай вандроўцы. Аднак ля вёскі Заскавічы, нарэшце, з-за хмарак выглянула сонейка, якое хутка перамяніла ход маіх думак і справіла настрой. Далей дзень толькі радаваў сваёй пяшчотай. Якраз у Заскавічах я нападкаў амаль адрэстаўраваную царкву.

Так як мэтай маёй вандроўкі быў маёнтак Агінскіх ў Залесьсі, я рушыў далей. І праехаў бы міма да Смаргоні, каб не было на галоўнай дарозе, пры бакавой дарозе, слупа-знаку, што недзе побач знаходзіцца маёнтак Агінскіх, архітэктурны помнік. У самім Залесьсі знайсьці маёнтак, маючы мапу было ня цяжка. Пабудова маёнтку добра захавалася. Я так разумею, што былі спробы рэканструяваць яго, але справа закінутая. Лясы зараз хоць і стаяць, але праца мо з год як не вядзецца. На жаль. Будынак добра захаваўся.

Будынак мае "Г”-падобную форму, з адно і двух павярховымі часткамі. Правы флігель, чы "ножка літары Г” мае калённую частку, якую я ахарактарызаваў як стайню, але ёсьць думкі, што гэта летні сад. Побач ёсьць вадзяны млын і сажалкі. Вакол вялікі сад пладовых і старых дрэў. У садзе стаіць альтанка Амеліі, а па другім баку каталіцкая капліца і гаспадарчая частка з захаваўшыміся пабудовамі. Вялікі сьвіран з вельмі вялікіх валуноў. Я ўразіўся. Недзе ў парку ёсьць камень у гонар Т.Касьцюшкі, але я яго не знайшоў.

Паабедаў на супрацьлеглым беразе сажалкі і крыху адпачыў. Мэта мая была дасягнута й трэ было вяртацца. Праязжаючы праз вёску Міхневічы пакінуў сябе на памяць фотаздымак тутэйшай царквы.

Далейшы шлях складваўся прыемна і наступным месцам, дзе я спыніўся было сяло Беніца. Тут на цэнтральнай плошчы месьцяцца дзьве царкоўныя пабудовы. Царква й касьцёл. На жаль ніхто з тутэйшых так і не сказаў мне назоў ні царквы ні касьцёлу, пры тым, што царква дзейнічае, а касьцёл закінуты. А адна бабулька са сьлязьмі ўваччу распавяла, як недзе ў пачатку 90-х таго стагодзьзя палякі ахвяравалі на касьцёл добрыя грошы, але толькі й пасьпелі пакрыць дах, а потым грошы расьцягнулі, прапілі. Я пасумаваў разам з ёй, а потым адшукаў назвы ў інцярнэце. То касьцёл Найсьвяцейшай Тройцы, пабудаваны ў 1701-04 гг. Фундатарам быў Міхал Казімір Коцел – кашталян троцкі, падскорбі ВКЛ. А царква Покрыва Прасьв. Багародзіцы, пабудавана ў 1886 годзе.

Далей каціць было яшчэ прыемней. І тут нешта вымусіла мяне моцна націснуць на тормаз, што аж колы засьвісталі юзам па асфальту. Я краем вока заўважыў нейкую прыгажосьць, калі праехаў знак "Лебедзева”. З правага боку былі каталіцкія могілкі. На могілках пабудавана каплічка, хоць і маленькая, але вельмі прыгожая. У Лебедзеве ёсьць царква і касьцёл, але я пра іх анічога ня ведаю і сфатаграфаваць не атрымалася.

Праз гадзіну я скончыў вандроўку ў Маладэчне і паехаў да хаты у электрацяніку. На жаль я быў адзін, а маршрут быў не вялікі. За тое ў часе паездкі да мяне патэлефанаваў Мішка. Мы нарадзілі ідэю на наступны паход.