Аўтамабільная вандроўка: Менск-Ракаў-Дубрава-Маладэчна

Напрыканцы году я зрабіў даўно плянуемую вандроўку. Сэнс такой вандроўкі ў тым, што сродкам перамяшчэньня стаў свойскі самаход. Аб такім варыянце вандровак меркавалася даўно, аднак атрымлівалася толькі на ровары чы байдарцы. Мясьцін, якія можна і трэба наведаць такое мноства, што калі пачынаеш выбіраць, то можна й не выбраць, бо ўсё такое цікавае і невядомае.

Першым такім маршрутам стаўся: Менск - в.Азярцо - Ракаў - в.Дубрава - Маладэчна. Усім, хто чытае гэтыя радкі раю па гэтаму маршруту абавязкова пракаціцца. Я ўзяў дачку Анжэліку, сябе, тэрмас і выправіўся ў шлях. Надвор'е з нас пасьміхалася, бо йшоў мокры сьнег, на двары каля 0^оС. Ехаць на самаходзе было ня тое што цяжка, а і небясьпечна. Але мы лёгкіх шляхоў не шукаем і таму з задавальненьнем выправіліся.

З Менску выехалі ля аўтарынку "Кальцо" і праз пару кілямэтраў былі ля вёскі Азярцо ў поле дзе месьціцца музэй беларускага побыту. У гэты раз мы не пайшлі аглядаць яго, бо йшоў такі непрыемна мокры сьнег і дзьмуў вецер з поля, адбіваючы любое жаданьне.

Наступнай кропкай на мапе быў горад Ракаў. Шлях да яго быў "вясёлым", а ў некаторых месцах "страшным" - занос за заносам. Надвор'е не супынялася сыпаць сьнегам. З шашы Менск-Вільня з'язджаем і адразу, па правую руку, на ўзьлеску, бачым каплічку ля крыніцы. Каплічка пабудавана ў 1990 годзе, але месца яе знаходжаньня вызначаецца тым, што тут калісь быў базыльянскі манастыр, рэшткі муроў і агароджы якога можна пабачыць на лузе ля капліцы. Тут жа б'е крыніца чыстай і празрыстай вады.

Далей, перад першымі хатамі, знаходзіцца касьцёл Сьвятой Ганны ў цэнтры каталіцкіх могілак. Параўноўваючы папярэднія здымкі розных аўтараў можна адзначыць: зроблены рамонт на фасадзе касьцёлу і афарбоўка ў бела-ружовых колерах.

Уяжджаем у горад. Ракаў славіўся ўва ўсе часы рознымі справамі. Колькасьць жыхароў сягала за 3300 чалавек у пачатку ХХ ст. Ракаў вядомы аж ад ХІV ст. як уласнасьць вялікіх князёў літоўскіх Кежгайлаў, Завішаў, Сангушкаў, Салагубаў, Агінскіх. У пачатку ХХ ст. Ракаў быў памежным горадам з боку Польшчы і гэты час для Ракава стаў уздымам эканомікі. Тут збіраліся кантрабандысты і шпіёны розных кірункаў, горад напоўнены людам рос у эканамічным пляне. І на зараз тут найбуйнейшы начны мясны рынак.

У цэнтры, на суседніх вуліцах, месьцяцца касьцёл Найсьвяцейшай Панны Марыі і царква Праабражэньня Гасподняга. Касьцёл пабудаваны ў 1906 годзе пры фундацыі князя Друцкага-Любейкага, Булгакаў, Здзіхоўскіх, Хелхоўскіх і на сродкі парафіянаў.

Царква ж будавалася ў 1730 - 93 гг. пры фундацыі Сангушкаў і брацтва сьв. Ганны і першапачаткова была ўніяцкай. Цяпер яна належыць праваслаўнай царкве. У зьнешнім выглядзе царквы адлюстраваны ідэі будаўніцтва каталіцкіх храмаў. Перад царквой заміж брамы пабудавана званіца ў якой захоўваецца ікона. Як сьведчыць надпіс, званіца пабудавана ў гонар 25-годзьзя вызваленьня сялян ад крапасной залежнасьці.

На другім баку цэнтральнай плошчы, ля саўдэпаўскіх крамаў і сталоўкі аздоблены цудоўным дызайнам музэй-гялярэя Янушкевічаў. Заснавальнікамі і ўладальнікамі з'яўляюцца Фелікс і Валяр'ян Янушкевічы. Першы з іх мастак-жывапісец, другі скульптар. Складнік музэю утрымлівае разнастайныя старыя рэчы побыту ракаўскай шляхты. Адным з экспанатаў з'яўляецца падарожны працоўны столік Адама Міцкевіча. Гэты музэй - гэта тая разынка, дзеля якой ня дрэнна ехаць у малыя беларускія гарады й мястэчкі, падалей ад Менску.

Далей, далей. На шляху ад Ракава на Радашковічы месьціцца вёска Дубрава. І першае, што трапляецца перад уездам у вёску - гэта добра захаваўшыся сядзібна-паркавы комплекс і яго гаспадарчыя пабудовы. Роўныя каменныя сьцены і прыгожы стыль будынкаў праступае праз галіны дрэў пад сьнежнымі шапкамі. Дужа мне гэта нагадала нейкі віна-вытворчы завод пачатку ХХ ст. Але й на зараз будынкі неяк выкарыстоўваюць, бо далей за дамамі калхозны двор. Часам пабудовы гэтых будынкаў значыцца 1875 год. Звонку сьцены захаваліся цудоўна. Побач жа я знайшоў і разваліны іншых будынкаў, магчыма адносячыхся да гэтага ансамблю, але падмуркі, што захаваліся даюць падставу меркаваць, што сьцены выкладзены былі з цэглы, а не з камня. Крыху далей я заўважыў гаспадарчы сьвіран, але падыходзіць і азіраць яго я не наважыўся. Ён у стане занядбаньня і буду меркаваць, што гісторыя яго так сама складаная і насычаная.

Мне падалося, што Дубравы павінны быць больш дасьледаваны, бо ў інтэрнэце пра вёску зусім слабыя дадзеныя. Артэфактам вёскі Дубрава маецца быць касьцёл Унебаўзяцьця Найсьв. Панны Марыі. Касьцёл амаль цэлы, адно - не стае даху. Гадамі пабудовы лічацца 1796-1805, а фундатарам быў Адам Хмара, колішні менскі ваявода. Касьцёл стаіць на такім высокім узгорку, што мая машына па ўкатаным сьнезе ня здужала ўзабрацца на самы верх. Тут жа, побач з касьцёлам, маюцца пахаваньні.

Вёска Дубрава адназначна знаходзіцца ў заняпадзе, але адно радуе: за вёскай функцыяніруе праваслаўная царква.

Далейшы шлях ляжаў у Радашковічы, а потым у Маладэчна. Гэтым разам я не спыняўся ў гэтых месцах, бо раней там крышачку бываў. А дзень ішоў да заканчэньня і завея рвалася і гула, засыпаючы шляхі і нашы сьляды. Гарачая гарбата і чарка кан'яку ў хатніх умовах зрабілі вандроўку насычана-скончанай.